De Luistervinklezing van prof. Biltereyst in boekvorm

Dat onze Luistervink-lezingen kleppers van sprekers aantrekt, heeft ons trouwe publiek al aan den lijve mogen ondervinden. Voor hen die er nog niet in geslaagd zijn een van onze lezingen bij te wonen, zijn de volgende nieuw verschenen werken vast interessant. Naast het onderzoek van dr. Tineke Van Gassen die bij ons te gast was in maart 2018, is nu ook het onderzoek van prof. Daniel Biltereyst (UGent) in druk verschenen. In juni 2018 was hij bij ons te gast als sprekers in de Luistervink lezingenreeks rond “Schandalen in historisch perspectief”. Hij praatte over verboden beelden en filmcensuur in België.

Anno 1920 stemde het Belgische parlement een wet die kinderen de toegang tot bioscopen ontzegde. Wilde een distributeur of bioscoopexploitant een film vertonen met een doelpubliek jonger dan 16 jaar, moest de film worden voorgelegd aan een filmkeuringscommissie. De labels “KT” en “KNT” zijn nog steeds bekend bij het grote publiek. Wat veel minder geweten is, is dat de commissie verschillende coupures oplegde. Naast de commissie speelden ook plaatselijke overheden, de kerk of het gerecht een rol van censor. Wanneer er in hun ogen aanstootgevende of gevaarlijke films uitkwamen, schoten ook zij in actie.

Professor Biltereyst nam ons tijdens de lezing mee doorheen een eeuw filmcensuur en een reeks beruchte filmschandalen op Belgische bodem. In de jongste nieuwsbrief van het Rijksarchief (januari 2021) lezen we dat hij zijn expertise in een boek heeft gebundeld. Het boek kreeg de titel “Verboden beelden. De verborgen geschiedenis van filmcensuur in België” en is verschenen bij uitgeverij Houtekiet.

ISBN: 9789089248664

bol.com | Verboden beelden, Daniel Biltereyst | 9789089248664 | Boeken

Politieke schandalen en archiefvorming in laatmiddeleeuws Gent

Het is bijna drie jaar geleden maar we herinneren ons de Luistervink lezing van dr. Tineke Van Gassen (UGent) nog alsof het gisteren was. Ze had het op 9 maart 2018 over “Politieke schandalen en archiefvorming in laatmiddeleeuws Gent”.

Een korte samenvatting van de lezing van toen:

Tijdens de late middeleeuwen was het stadsbestuur erg bekommerd om het zorgvuldig bewaren van stedelijke archiefdocumenten. De toegankelijkheid van de archiefplaatsen werd nauwlettend in het oog gehouden. Kortom: het ordenen van documenten stond hoog op de politieke agenda.

De reden daarvoor was helemaal anders dan de redenen waarom we vandaag documenten archiveren. Tijdens de lezing in 2018 focuste dr. Van Gassen dan ook op het verband tussen politieke schandalen en de manier van documentbeheer in de late middeleeuwen.

Dit onderwerp was een deel van haar onderzoek uit 2017.  Haar volledige doctoraatsproefschrift is nu verzameld in boekvorm als nr. 37 van de “Verhandelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent” en heeft als titel “Archiefvorming en -beheer in laatmiddeleeuws Gent”.

ISBN 978 94 639 6938 3

Europeana website

Op de website Europeana vind je toegang tot meer dan 50 miljoen gedigitaliseerde items zoals boeken, muziek, kunst enz.  Dankzij de geavanceerde zoek- en filterfuncties vind je wat je zoekt in duizenden Europese archieven, bibliotheken en musea rond cultureel erfgoed. In een recente nieuwsbrief vonden we een interessante selectie van folklore-materiaal rond alles wat met familie te maken heeft. Klik op de onderstaande links om de hoofdstukken te ontdekken.

 

afbeelding uit de collectie van het Rijksmuseum (NL).

Nieuwe dialectwebsite: Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten

In de nieuwsbrief van Woordenboek van de Vlaamse Dialecten lazen we over een nieuwe dialectenwebsite: Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten. Dankzij deze nieuwe website leerden we onder andere dat er meer dan 200 woorden zijn voor het woord ‘vlinder’ in de Zuid-Nederlandse dialecten. En voor het woord ’tikkertje’ zo’n 260!

Benieuwd naar de betekenis van ‘flikkenteer’, ‘lokketisse’ of ‘boterkletteren’? Neem er dan de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten bij. De database bevat momenteel meer dan 390.000 dialectwoorden uit Vlaanderen, Brabant en Limburg.

De database is het resultaat van jaren hard werk. Honderden vrijwilligers hebben de afgelopen 48 jaar een of meer dialectvragenlijsten ingevuld en die gegevens ingegeven in de databank.

Veel plezier met de database!

Indianen en Bobbejaanland

Een nieuwe gift aan de bibliotheek van de KBOV in de vorm van een masterthesis met de titel “Grenzen aftasten in Bobbejaanland. De relatie tussen erfgoed en populaire cultuur in België .”
Via de afdeling volkskunde van Histories vzw kwamen we in contact met de auteur van de thesis: Gwendolyne Roggeman. Zij is master in de Kunstwetenschappen en Archeologie aan de Vrije Universiteit Brussel (2019-2020). Dat contact resulteerde in een gift van haar masterthesis en een leuk gesprek over haar afstudeerproject.

Samengevat gaat haar thesis over het gebruik van het verleden in populaire cultuur zoals films, boeken, strips, themaparken enz. Gekoppeld aan de representatie van de Amerikaans-inheemse gemeenschappen en tradities, en de overgebleven algemene kennis en beelden rond beide onderwerpen als gevolg van een bepaalde borging.

Als casestudy onderzocht Gwendolyne hoe de Amerikaanse Far West met haar ‘cowboys en indianen’ gepresenteerd wordt in Bobbejaanland. Dat deed ze onder andere op basis van een gift van 20 etnografische voorwerpen van de familie Schoepen aan de Universiteit Gent in 2015. Deze voorwerpen bevinden zich momenteel onder het beheer van professor Paulina van der Zee in de gebouwen van ‘Het Pand’.

De relatie tussen erfgoed en populaire cultuur staat internationaal onder druk sinds het midden van de negentiende eeuw. Toen deden rariteitenshows en universele wereldexpo’s hun intrede. Gwendolyne schrijft in haar thesis dat deze evenementen leidden tot spanningen binnen het veld van educatief-gefocuste musea en commercieel-gerichte themaparken. Twee extremen binnen het veld van erfgoed en populaire cultuur.

De opkomst van de beleveniseconomie had invloed op deze instellingen. Musea zagen zich uiteindelijk genoodzaakt om te evolueren naar een meer entertainende aanpak zonder daarbij hun educatieve factor te verliezen. Het zogenaamde ‘edutainment’.

Gwendolyne heeft ons een uitgebreid artikel voor een latere KBOV-nieuwsbrief beloofd in de vorm van een downloadbare pdf. In haar conclusie breekt ze een lans voor samenwerkingen tussen erfgoed en populaire cultuur om het fenomeen van ‘edutainment’ ook de commerciële sector binnen te loodsen.

In tussentijd blijf je zeker niet op je honger zitten. Georges Devreeze, Aleph-CaGeWeb steunpilaar, stuurde de KBOV opnieuw een prachtige gift die onmiddellijk aansluit bij het bovenstaande verhaal. Een overzicht van de boeken die hij aan onze bibliotheek toevertrouwde:

Simpson, Judith; Vanden Heede, Sylvia; Tielt : Lannoo, 1995

Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis [Brussel]; Purin, Sergio; Dieu, Geneviève; Remiche, Benoit; Nardone, Antonio; Brussel : Tempora, 1999

Taylor, Colin F.; Sturtevant, Wilmiam C.; Van Gestel, Jan; Schuitemaker, Karin; Amsterdam : De Lantaarn, 1995

Bruchac, Joseph; Carpenter, Gary; Plettenburg, Manda: Den Haag : Mirananda., 1999

Bancroft Hunt, Norman; van Oudheusden, Pieter; Eke : ADC, 1998

Waar is het collectief geheugen?

Toen op de laatste dag van het vorige jaar – 31 december 2019 – we voor het eerst kennismaakten met wat we later COVID-19 of corona zouden noemen, gingen wetenschappers ervan uit dat het wel niet zo’n vaart zou lopen met dat virus. Deze wetenschappers gingen de vergelijking aan met gekende SARS-virussen en oordeelden dat dit nieuwe virus niet dezelfde proporties zou aannemen.

Fast forward naar bijna een jaar later. Met momenteel bijna anderhalf miljoen doden op de teller blijkt COVID toch heel wat meer in zijn mars te hebben dan verwacht. De woorden “ongezien” en “nooit vertoond” vallen regelmatig. Maar is dat ook zo? Is deze coronacrisis echt zo nieuw en verrassend?

Het antwoord op deze vraag kom je te weten in het artikel van Tim De Moerlose dat je hierna als pdf kunt downloaden: Waar is het collectief geheugen?

Laat even weten op onze Facebook pagina wat je ervan vindt!

Het nieuwe KBOV jaarboek komt eraan!

Corona of niet, de KBOV gaat door! Ons jaarboek 2020 rolde afgelopen week van de pers. Onze voorzitter Frea en secretaris Adrien lazen het in primeur… En ze zagen dat het goed was. Binnenkort valt het boek in de brievenbus van alle KBOV-leden. Iets om naar uit te kijken!

Hou de komende tijd je brievenbus scherp in de gaten want niet enkel de Sint is op pad. Verschillende KBOV’ers helpen de postbode een handje om het jaarboek op tijd bij jou te krijgen. KBOV-leden krijgen het boek automatisch. Ben je geen lid en wil je toch een exemplaar bemachtigen, stuur dan een mailtje via onderstaande knop.
Het traditionele evenement voor leden heb je nog van ons tegoed! Hou daarvoor je mailbox, onze Facebookpagina of website in de gaten!

 

Lid worden van de KBOV

Voor vragen over lidmaatschap van de KBOV kan je terecht op info@kbov.be of lees meer op onze webpagina “Lid worden“.

 

Terugblikken naar het jaarboek van vorig jaar?

Surf dan naar dit nieuwsbericht.

Een kleine bijenbibliotheek

De KBOV is een collectie rijker! We ontvingen recentelijk een reeks werken over bijen en honing.  Het gaat om een dertigtal boeken die je kan opzoeken via Cageweb. Hieronder vind je ook een lijstje met alle werken uit de kleine bijenbibliotheek.

Het was een Gentse dame die de collectie aanlegde en zelf stadsbijen hield. Ze stierf niet zo lang geleden en haar kinderen bezorgden de KBOV haar bijenbibliotheek. Het zijn unieke werken die je nergens anders in het Gentse vindt. Zelfs niet in de Universiteitsbibliotheek, hoewel de UGent een Laboratorium voor Moleculaire Entomologie en Pathologie van de Honingbij heeft.

Zoemende herinneringen aan bijen en honing

Het triggerde een KBOV’er om zijn herinneringen aan bijen en honing neer te pennen:
“Over bijen wordt vandaag druk geschreven. De diertjes worden bedreigd door de varroamijt, hun werk- en leefgebied verdwijnt, pesticides roeien hen uit. Dat belet niet dat nog heel wat mensen zich nog steeds toeleggen op de imkerij, in hoofdzaak als liefhebberij. De zoetigheid die de bijeen produceren hebben mens én dier al altijd aangetrokken. 
Als kind kreeg ook steeds honig op de boterham: ’s morgens en bij het vieruurtje. De honig kwam uit Adinkerke, uit het bedrijf “Meli” van Florizoone. Die werd geleverd in grote, glimmende, ronde, ijzeren doos van wel 5 kg. Vanaf een bepaalde hoeveelheid kon je ook speciale aardewerkpotjes kopen versierd met honig- en bijenmotieven.” 

Onze collega bleef plakken aan de honing! In zijn zoektocht naar de lekkerste lokale variant kwam hij in contact met imkers. Zo vernam hij dat er een Gentse dame stadbijen hield die haar regelmatig van voortreffelijke honing voorzag. De dame van de kleine bijenbibliotheek. De cirkel is rond.

Bijen en hun honing blijven interessant en actueel in tijden waarin de bij steeds moeilijker een plekje vindt in onze samenleving. Getuige daarvan zijn ook gemeentelijke bordjes zoals “Hier maaien we bewust minder voor meer bijen en meer vlinders”. Maar ook lokale initiatieven zetten consumenten aan om lokale honing te snoepen of delen zakjes bloemenzaad uit om tussen de grassprietjes van de Vlaamse gazonnen te zaaien. 

Hebt u fijne herinneringen aan bijen? Of eerder aan de honing die de diertjes zo ijverig produceren? Laat het ons weten via onze Facebookpagina!

De boeken uit de kleine bijenbibliotheek

  1. Bijen houden kunt u ook

Auteur: Aalders, D. J.
Uitgever: Zutphen : Thieme, 1978
Jaar: 1978

  1. Gids voor goede bijenteeltpraktijken.

Uitgever: Gent : Informatiecentrum voor bijenteelt
Jaar: 2009

  1. Les abeilles

Auteur: Beaumont, Emilie; Boccador, Sabine
Uitgever: Paris : Groupe Fleurus, 2009
Jaar: 2009

  1. Der Wochenend-Imker : eine Schule für das Imkern mit Magazinen

Auteur: Weiss, Karl
Uitgever: München : Ehrenwirth, 1999
Jaar: 1999

  1. Het vermeerderen van bijenplanten

Auteur: Borms, Julien
Uitgever: Aalst : Koninklijke Oost-Vlaamse Imkersvereniging, 1999
Jaar: 1999

  1. Geschiedenis van de bijenteelt

Auteur: Goens, Omer; Maes, Jozef; Van Laere, Octaaf
Uitgever: Brugge : Heemkring Maurits Van Coppenolle, 1985
Jaar: 1985

  1. Thieme’s Bijenboek

Auteur: Hooper, Ted; du Bois, W.; Winson, Elizabth
Uitgever: Zutphen : W. J. Thieme & Cie, 1981
Jaar: 1981

  1. La pratique apicole du cadres à bâtir

Auteur: Paschke, M. E.
Uitgever: Bruxelles : Mosbeux, 1973
Jaar: 1973

  1. Au trou de vol : Heinrich Storch ; traduit de l’allemand par J. Mosbeux.

Auteur: Storch, Heinrich; Mosbeux, J.
Uitgever: Bruxelles : J. Mosbeux, 1967
Jaar: 1967

  1. Königreich im Bienenkorb

Auteur: Doering, Harald; Von Frisch, Karl
Uitgever: Oldenburg : Gerhard Stalling Verlag, 1962
Jaar: 1962

  1. Honigscheikunde : handboek voor het onderzoek van honig en aanverwanten

Auteur: Notelaere, A. J.
Uitgever: Deurne : De tuinbouwbeurs, 1957
Jaar: 1957

  1. Les tours de main de l’apiculteur inventés ou recueillis par des amateurs et des professionnels. : toutes les lois et tous les arrêtés intéressant l’apiculture, textes complets

Auteur: Marty, Alfred
Uitgever: Pagny-sur-Meuse (F) : Syndicat départemental apicole de la Meuse, [1949]
Jaar: 1949

  1. Handboek der moderne bijenteelt

Auteur: Wedmore, E. B.; Schotman, Johan, W.
Uitgever: Amsterdam : G. W. Breughel, [1947]
Jaar: 1947

  1. Biologie des abeilles

Auteur: Caullery, Maurice
Uitgever: Paris : Presses Univ. de France, 1942
Jaar: 1942

  1. L’apiculteur familiale : ruches productives

Auteur: Corn, Louis; Sangerold
Uitgever: Paris : Flammarion, 1941
Jaar: 1941

  1. La conduite du rucher, Calendrier de l’apiculteur

Auteur: Bertrand, Edouard; Crépieux-Jamin, J.
Uitgever: Paris : Payot, 1941
Jaar: 1941

  1. Guide pratique apicole 1939

Auteur: De Meyer, Etienne
Uitgever: Bruxelles : Impr. S.A.D.I., 1939
Jaar: 1939

  1. La vie des abeilles

Auteur: Maeterlinck, Maurice; Daragnès, Jean-Gabriel
Uitgever: Bruxelles : Editions du Nord, 1937
Jaar: 1937

  1. L’apiculture intensive et l’élevage des reines

Auteur: Perret-Maisonneuve, Adrien
Uitgever: Paris : Les Presses Universitaires de France, 1933
Jaar: 1933

  1. La vie des abeilles

Auteur: Maeterlinck, Maurice
Uitgever: Paris : Bibliothèque-Charpentier, 1926
Jaar: 1926

  1. Le livre de l’apiculteur belge : cours théorique et pratique d’apiculture

Auteur: Halleux, Désiré
Uitgever: Huy : V. Pirnay, 1924
Jaar: 1924

  1. Le livre de l’abeille : sa vie, ses moeurs, son élevage, ses produits

Auteur: Alphandéry, Edmond; Petit, Edouard
Uitgever: Paris : Bornemann, 1922
Jaar: 1922

  1. Eenige bladzijden uit het boek der natuur

Auteur: Conscience, Hendrik
Uitgever: Antwerpen : Van Dieren en comp, 1857
Jaar: 1857

  1. The pollen loads of the honeybee : a guide to their identification by colour and form

Auteur: Hodges, Dorothy
Uitgever: London : International Bee Research Association, 1984
Jaar: 1984

  1. Iconografie van de honingbij in de Lage Landen : bijenkunst en bijensymboliek in het straatbeeld en toegankelijke gebouwencomplexen met imkergidsen voor Antwerpen, Brussel en Gent; imkerspots in Nederland en Vlaanderen

Auteur: Adriaensen, Paul.
Uitgever: Antwerpen : Maklu, c1998
Jaar: 1998

26.  Handboek van den imker
Auteur:Leysen, Edmond
Uitgever:Turnhout : Drukkerij J. van Mierlo-Proost, 1945
Jaar:1945
Type:boek

Grasduinen door oude Ikea catalogi

Een feest voor elke meubelminnende erfgoedfanaat: Ikea heeft 70 jaar aan catalogi online gezet. Je vindt op de website van de Zweedse meubelgigant alle catalogi sinds 1950.

Wie de KBOV al even volgt, herinnert zich wellicht Erfgoeddag 2015 in onze bib. Voor deze editie werkten we samen met Ikea rond de ‘oude’ ontwerpen die in een nieuw jasje werden gestoken. Wie weet inspireerden we hen tot het publiceren van hun erfgoed?

Laten we even terugblikken op Erfgoeddag 2015: Grootmoeders salon herleeft:

Adieu Depotwijzer, welkom Erfgoedwijzer!

Faro, het steunpunt voor de cultureel-erfgoedsector, start met een gloednieuw online platform om kennis op een transparante, duidelijke manier te delen met de hele erfgoedsector. De naam van het platform wordt “de Erfgoedwijzer”. De Depotwijzer die we al kenden krijgt een plekje in de nieuwe Erfgoedwijzer. Vanaf de eerste week van september staat het platform online via www.erfgoedwijzer.be.

Welke informatie kan je op het platform vinden? Alle informatie over behoud en beheer, praktijkgericht en laagdrempelig gebracht.