Als we vandaag geheime informatie willen delen met anderen, zoeken we het in trucjes of versleutelde berichten op de computer. Voor de komst van de computer had men ook al mogelijkheden om berichten te vercijferen: gecodeerde berichten. De gewone man, en zeker de randfiguren van de maatschappij, maakte zelfs veelvuldig gebruik van geheimtaal.
Bargoens stond in de Lage Landen bekend als geheimtaal van verschillende randgroepen zoals vagebonden, dieven, rondtrekkende kooplieden en ambachtslui, venters en kramers. Ondanks het feit dat dit een gesproken taal was, is er toch een en ander overgebleven van dit ietwat controversieel immaterieel cultureel erfgoed. We hebben bijvoorbeeld woordenlijsten teruggevonden en er
bestaan ook een behoorlijk aantal literaire werken of teksten die zijn omgezet in het Bargoens.
Paul Van Hauwermeiren – voor de lezer van Van Mensen en Dingen zeker geen onbekende – wijdde een groot deel van zijn linguïstische onderzoek aan het Bargoens. Hij deelde daarover al heel wat in ons tijdschrift. In Van Mensen Dingen nr. 7.4 uit 2009 bespreekt Ignace Van Driessche het werk van Van Hauwermeiren “Treuvelde gij Brigade?”. Dat handelt over het Bargoens van Zele in literaire teksten. Hij staat bijvoorbeeld stil bij de invloed van het Jiddisch en het Picardisch op het Bargoens. Woorden uit talen of dialecten werden verbasterd of kregen een andere betekenis. In nummer 8.1 van Van Mensen en Dingen uit 2010 ontleedde Paul Van Hauwermeiren de erfgoedwaarde van het Bargoens. Acht jaar later schreef hij over de Kramertaal van rondtrekkende handwerkslieden in ons tijdschrift 16.1 uit 2018.
Eind 2020 rolde er een driedelige kanjer over de geheimtaal van randgroepen in onze Lage Landen van de persen. Het standaardwerk over Bargoens dateerde al van de jaren 1932/34 en is van de
hand van J.G.M. Moormann. Vandaag is er de opvolger van Paul Van Hauwermeiren: “Bargoens. Vijf eeuwen geheimtaal van randgroepen in de Lage Landen.” Goed voor 1307 pagina’s in drie volumes:
- Vol. I Geheime groepstaal
- Vol. II Bronnen van Bargoens
- Vol. III Bibliografie en Woordregister
De boeken werden uitgegeven door uitgeverij Skribis in Gent.
ISBN: 978 94 639 6916 1
