De grootste epidemie sinds 1917. Zo waarschuwde een Vlaamse krant enkele weken terug voor de corona-plaag. Achterom kijkend naar het begin van de twintigste eeuw en zelfs nog veel verder, legt dit een paar vragen bloot. Hoe gingen onze voorouders om met pandemieën? Op welke strategieën vertrouwden ze? Hoe bleven zij op de hoogte van de aard van de ziekte?
Je hoeft niet ver terug te gaan in het verleden of zelfs in de huidige tijd niet ver te reizen om op situaties van ziekte te botsen waar religie als enige reddingsboei werd beschouwd. Verschillende heiligen boden een helpende hand. Met virussen zijn heiligen niet zo bekend en ze konden er dus ook geen voorspraak voor bedingen. Het boek “Sanctus” van Jo Claes et al. bevat meer dan 500 heiligen. En toch zou het in de situatie van vandaag geen heilige kunnen aanreiken. Een artikel op vrt nws blijkt wel een passende heilige gevonden te hebben: de Heilige Rochus, patroonheilige van besmettelijke ziekten en pestlijders. De Sint-Rochuskerk in Deurne is volledig aan deze heilige gewijd.
Onze bibliotheek herbergt een uitgebreide reeks werken over Heiligen. Een van onze vroeger voorzitters, Renaat Van Der Linden, heeft in een standaardwerk van zijn hand vastgelegd hoe devoot Vlaanderen was: “Bedevaartvaantjes, volksdevotie rond 200 heiligen op 1000 vaantjes” is de titel van het werk. Wie het zoekwoord ‘Heiligen’ intikt in Cageweb, vindt snel 90 werken in het Nederlands en een zestigtal in het Frans. Aangezien Heiligen een eerder typisch Rooms-katholiek fenomeen is, hebben we nauwelijks Engelstalige of Duitstalige werken in onze collectie.
Naast boeken vind je ook een verzameling krantenknipsels in onze bib. Een van de archieven werd aangelegd door onze veelzijdige oud-bestuurde, Maurits Broeckhove, die oneindige verzamelingen aanlegde en over tal van onderwerpen schreef: “Zeven eeuwen Stukwerkers”, “De Gentse Kant”, “De Vinkensport in Vlaanderen”,… Hij liet ook heel wat boeken na voor onze bibliotheek, die je kan herkennen aan zijn “Ex Libris” vignet dat hij in zijn boeken kleefde. Een van de verzamelingen knipsels over Heiligen werd niet zo lang geleden geïnventariseerd. Het werd een omvangrijke lijst van maar liefst 22 bladzijden. Het oudste knipsel dateert van 1939 maar de hoofdmoot situeert zich in de periode na de Tweede Wereld. In de jaren tachtig sloot hij zijn verzamelwerk af.
Hieronder vind je een voorbeeld uit die inventaris:
| Adriaan (Sint-); | St.-Michielskerk: marteldood St.-Adriaan afgebeeld op altaartafereel in 10de kapel |
| Aldegondis; | blz. 115 en 116 uit Deinze en het land aan Leie en Schelde (1939) |
| Aldegondis; | aankondiging in Lembeke: Plechtige Octaaf ter ere van de H. Aldegone, patrones tegen de kanker (26/01/52) |
| Allerheiligen; | Allerheiligen – heiligen van Vlaanderen (De Gentenaar – 01/11/90) |
| Allerlei; | Buizingen: gemeente tussen Zenne en Zoniën |
| Allerlei; | betekenis van de maand maart in het volksleven |
| Allerlei; | krantenartikel “Liefde en Lijden” (22/03/51) |
| Amelberga (Sinte-); | aankondiging oud-vermaarde St.-Amelbergaommegang in Mater (09/07/47) |
| Amelberga (Sinte-); | ommegang ter ere van de H. Amelberga in Mater (De Gentenaar – 24/06/48) |
| Amelberga (Sinte-); | de Ste. -Amelbergaommegang te Mater (De Gentenaar – 10/07/48) |
| Andries (Sint-); | Andries (Sint-);artikel (31/10/47) over de 20ste verjaardag van de herstelde St-Andrieskapel in Strijpen/Zottegem. St-Andries is de behoeder van koortsige ziekten bij mensen en vee |